Pireneje ogólnie

Pireneje - informacje ogólne.      przejdź do oferty

Pireneje ( Pirenees, Pirineos, Pirineus ) to góry "na końcu Europy". Położone w południowo - zachodniej części Europy, oddzielają kontynent od Półwyspu Iberyjskiego. W odległej przeszłości oddzielały ziemię Celtów od ziemi Iberów.

Pireneje stanowią naturalna granicę pomiędzy Francją a Hiszpanią. Granica obu tych państw przebiega, z niewielkimi wyjątkami, wzdłuż głównego grzbietu. Podobnie zresztą przebiega wododział:

po stronie północnej niemal wszystkie rzeki należą do atlantyckich dorzeczy Adour i Garonny, wyjątek stanowią doliny Aude, Têch

i Tet, które odprowadzają wody Pirenejów Wschodnich do Morza Śródziemnego. Po stronie południowej niemal wszystkie wody spływają do doliny Ebro i do Morza Śródziemnego.

Góry niezwykle piękne, dzikie, inne niż Alpy i odwiedzane o wiele rzadziej. Zachwycają krajobrazem, niezwykłą szatą roślinną, światem zwierząt, bogactwem form skalnych i jezior. Pireneje ciągną się generalnie równoleżnikowo, od Oceanu Atlantyckiego

(Zatoka Biskajska) na zachodzie, po Morze Śródziemne na wschodzie. Długość łańcucha wynosi ok. 440 km. Szerokość łańcucha jest różna i waha się od 60 do 140 km. Powierzchnia gór wynosi ok. 55 375 km. Po stronie francuskiej znajduje się ok. 25%

powierzchni Pirenejów a po hiszpańskie 75 %.  Wynika to z ich ukształtowania: na stronę północną ( francuską) opadają one stromo

i są zwarte. Po stronie południowej ( hiszpańskiej) są łagodniejsze i stopniowo przechodzą w niższe pasma i pogórza.

Istnieje wiele podziałów tego łańcucha górskiego. Najogólniej Pireneje dzieli się na Pireneje Zachodnie ( Atlantyckie), Pireneje Centralne i Pireneje Wschodnie. Pireneje Zachodnie ciągną się od Zatoki Biskajskiej do przełęczy Somport ( 1632 m n.p.m.).

Pireneje Centralne obejmują obszar od przełęczy Somport po przełęcz Portillon ( 1293 m n.p.m.) oraz górną część doliny Garonny.

Pireneje Wschodnie ( Orientalne) obejmują obszar od przełęczy Portillon i górnej Garonny, aż do wybrzeży Morza Śródziemnego ( Zatoka Lwia - Côte Vermeille ). W Pirenejach Wschodnich, całkowicie w górach, położona jest Andora.

Często wyodrębnia się Pireneje Wysokie, zaliczając do tej grupy Pireneje Centralne oraz część Pirenejów Wschodnich po Andorę

i rejon przełęczy Puymorens ( 1915 m n.p.m.). Wyodrębnienie Pirenejów Wysokich wydaję się uzasadnione, gdyż na tym obszarze

występują wszystkie szczyty, przekraczające wysokość 3000 m. Odpowiednio, ze względu na przynależność do danego państwa, wyróżniamy Pireneje Francuskie i Pireneje Hiszpańskie.

Najwyższym szczytem Pirenejów jest Pico de Aneto ( 3403 m n.p.m.), położony po stronie hiszpańskiej. Również po stronie hiszpańskiej leży Monte Perdido ( 3355 m n.p.m.) - jest to jednocześnie najwyższy w Europie masyw całkowicie wapienny, oraz Pico de Posets ( 3374 m n.p.m.). Wszystkich trzytysięczników w Pirenejach jest ok. 200 ( liczba ta obejmuje szczyty główne oraz występy w grani ). Niezwykłości krajobrazowi Pirenejów dodają liczne jeziora polodowcowe, których jest tutaj ponad 2500 ( ok. 1500 z nich ma średnicę ponad 50 m.). W Pirenejach występuje największe zagęszczenie stawów polodowcowych,

wśród masywów górskich całej Europy.

Lodowce w Pirenejach mają charakter szczątkowy i podlegają ciągłej regresji. Wynika to z wysokości tych gór ( niewiele ponad 3000 m n.p.m.) oraz z klimatu - są położone na styku klimatu oceanicznego, śródziemnomorskiego i kontynentalnego, napływającego

z wnętrza Półwyspu Iberyjskiego. Największe lodowce zachowały się w masywach Aneto - Maladeta, Monte Perdido,

Posets, Picos de Infierno i Vignemale.

Osoby, które swoje wyobrażenia o lodowcach ukształtowały w Alpach, będą jednak mocno zawiedzione. Łącznie lodowce pirenejskie mają ok. 600 ha powierzchni, a najdłuższy jęzor liczy sobie ok. 1 km. długości ( Glacier d Ossoue w masywie Vignemale ).

Budowa geologiczna Pirenejów jest bardzo zróżnicowana. Poszczególne masywy różnią się między sobą. Występują tu granity, andezyty, wapienie, dolomity, łupki i zlepieńce.Istotna rolę w ukształtowaniu tych gór odegrały ostatnie zlodowacenia czwartorzędowe.

Ustępujące lodowce pozostawiły w rzeźbie liczne cyrki, kotły, urwiste strome ściany i stawy polodowcowe.

Najpiękniejsze i najczęściej odwiedzane cyrki leżą w Pirenejach Centralnych, w górnych piętrach doliny Gave de Gavarnie.

Wśród nich najsłynniejszy to Cyrk Gavarnie ( Cirque de Gavarnie ) - olbrzymi skalny kocioł, zamykający Gave de Gavarnie.

Jego ściany osiągają wysokość 1700 m. wysokości względnej. Skalną granią, otaczającą cyrk, przebiega granica francusko - hiszpańska, a po drugiej stronie grani rozciąga się hiszpański Park Narodowy Ordesa i Monte Perdido.

W środkowej części  Cyrku Gavarnie opada olbrzymi wodospad Le Grande Cascade ( tzw. Wielka Kaskada ). Jego wysokość sięga 430 m. i jest uważany za jeden z najwyższych wodospadów w Europie.

Szczyty w grani otaczającej cyrk osiągają wysokość powyżej 3000 m. Właśnie w tej grani, w jej zachodniej części, znajduje się najsłynniejsza w Pirenejach przełęcz - Wrota Rolanda ( Brèche de Rolad ).

Cyrk Gavarnie był znany i odwiedzany przez turystów od XVIII wieku (odwiedził go m.in. Wiktor Hugo). Drogę wówczas pokonywano konno. Również dzisiaj, 4-kilometrowy odcinek, od centrum miasteczka Gavarnie do cyrku, można pokonać jadąc na koniu wypożyczonym z miejscowej stajni. Inne, nieco mniejsze, ale również piękne cyrki w dolinie Gave, to Cirque d'Estaube

i Cirque de Troumouse.

Parki Narodowe Pirenejów.

Niezwykłe piękno i wartości przyrody Pirenejów chronią parki narodowe i rezerwaty przyrody. Na terenie Pirenejów znajdują się trzy duże parki narodowe. Najstarszym z nich jest położony na terenie Hiszpanii - w Aragonii ( Pireneje Centralne), Park Narodowy Ordesa i Monte Perdido ( Parque Nacional de Ordesa y Monte Perdido ). Został utworzony w 1918 roku.

Obecnie zajmuje obszar 15 608 ha.). Na terenie tego parku znajdują się słynne kaniony rzeczne, unikatowe w skali europejskiej doliny, wyrzeźbione przez lodowce w skałach wapiennych masywu Monte Perdido: największy i najsłynniejszy kanion Ordesa,

a także kanion Anisclo i kanion Pineta oraz mniejszy, kanion Gargantas de Escuaín.

Część Pirenejów Centralnych po stronie francuskiej znajduje się w obszarze Parku Narodowego Pirenejów (Parc National des Pyreeées). Park ten powstał w 1967 roku. Zajmuje powierzchnię 45 707 ha. Obejmuje m.in. opisany Cyrk Gavarnie i masyw Vignemale z lodowcem.

Wapienne masywy Ordesa - Monte Perdido oraz Gavarnie - Vignemale tworzą unikatowy Rezerwat Biosfery

o powierzchni 51 396 ha. W 1997 roku rezerwat ten został wpisany na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO.

Trzecim parkiem narodowym Pirenejów jest położony na terenie Hiszpanii, w Katalonii, Parque Nacional d Aiguestortes y d'Estany Sant Maurici, założony w 1955 roku, obejmujący obecnie powierzchnię ponad 26 000 ha. Ponadto, za obszar chroniony uznaje się rejon Pico de Aneto i Posets - Maladeta, objęte parkiem przyrodniczym Parque Natural Posets Maladeta.

Pireneje. Historia poznania.

Nazwa "Pireneje" wywodzi się od greckiego słowa oznaczającego ogień i związana jest z gospodarką wypaleniskową,

jaką prowadził człowiek w pradawnych czasach na stokach tych gór, pozyskując w ten sposób nowe obszary dla wypasu bydła.

Obszar Pirenejów był penetrowany przez człowieka od czasów prehistorycznych. W pirenejskich jaskiniach człowiek pozostawił ślady w postaci malowideł z okresu paleolitu, ery mezozoicznej i neolitu. Ślady jego pobytu sprzed tysięcy lat odnajdujemy w pirenejskich jaskiniach. Początki działalności pasterskiej sięgają 6000 lat p.n.e.

Do dzisiaj zachowały się ślady pochówków i kultu sprzed tysięcy lat.

Pierwszą historyczną wzmiankę o Pirenejach spotykamy w V w. p.n.e. u greckiego historyka Herodota.

W II w. p.n.e. wymienia je grecki historyk Polibiusz a w I w. p.n.e. Diodor Sycylijczyk. W czasach rzymskich w Pirenejach eksploatowano rudy metali kolorowych. Rzymianom znane były uzdrowiska, z których korzystali ( np. dzisiejsze Cauterets czy Bagneres de Bigorre ). Rzymianie zakładali tu również ośrodki administracyjne.

Łańcuch tych gór wielokrotnie przemierzały słynne armie, np. w 218 roku p.n.e. Pireneje przekroczył Hannibal idąc na Rzym,

a 778 przekraczały je wojska Karola Wielkiego podczas ekspedycji do Hiszpanii.

Przemierzali je również kupcy, a od 813 roku pielgrzymi, podążający śladami św. Jakuba do Santiago de Compostela.

Legenda głosi, że jako pierwszy, bezinteresownie i tylko w celu poznania, góry te odwiedził w V wieku św. Walery - biskup Couserans. W 1285 roku góry zwiedzał król Piotr III Aragoński.

W 1600 roku ukazało się pierwszy opis, całkowicie poświęcony Pirenejom, a dotyczył poszukiwań złóż  cennych kruszców.

Pierwszym odnotowanym wejściem na szczyt jest wejście biskupa Couserans, Bernarda de Marmiesse na Mont Valier ( 2838 m n.p.m.) w 1672 roku.Nieco później zaczęły powstawać pierwsze opisy i mapy, których autorami byli poszukiwacze i podróżnicy.

Pierwsza mapa, przedstawiająca cały łańcuch Pirenejów powstała w 1675 roku.

W 1785 roku utworzono francusko - hiszpańska komisję geodezyjno - kartograficzną. Na jej czele stanęli Reinhard Junker i Vicente Heredia. Komisja ta wykonała wiele prac z zakresu poznania gór, ich penetracji i dokumentowania. Już w połowie XIX wieku większość szczytów była zdobyta. Najwyższy szczyt Pirenejów Pico de Aneto (3404 m n.p.m.) został zdobyty w 1842 r.

Miejsca odwiedzane podczas wycieczki "Trekking w Pirenejach"

Trekking w Pirenejach obejmuje najpiękniejsze fragmenty  Pirenejów Centralnych,

po stronie francuskiej i hiszpańskiej. Z opisanych powyżej miejsc odwiedzamy:

Francuski Park Narodowy Pirenejów, Cyrk Gavarnie ( Cirque de Gavarnie ) z  la Grande Cascade, Cirque de Troumouse

i Cirque d Estaube,  przełęcz Wrota Rolanda ( Breche de Roland ), miasto Cauterets, dolina Vallee de Gaube, którą podchodzimy pod masyw Vignemale, Vallee de Marcadau i Reserve Naturelle de Neouville oraz Hiszpański Park Natury Posets - Maladeta, Park Narodowy Ordesa,  miasteczko Benasque,  Pico de Aneto.  przejdź do oferty